Gisteren had ik een gratis Waarom val ik niet af - analyse met een dame van ergens in de vijftig. Ze wilde 12 kilo afvallen en zocht tips. Ze had al van alles gedaan alleen lukte het dit keer niet om te beginnen. Nu is mijn analyse precies daarvoor bedoeld, om mee te denken en tips te geven, maar ik heb wel wat meer achtergrondinformatie over de persoon zelf nodig. Anders kan ik geen persoonlijke tips geven.
Ik vroeg haar wat ze zelf als oorzaak zag van de extra aangekomen kilo’s de afgelopen jaren. Er was sprake van een chronische ziekte dat o.a. samen hing met vermoeidheid, daarnaast was daar natuurlijk de overgang. Beiden wilde ze echter niet als ‘excuus’ aanvoeren, want het was waarschijnlijk ook wel een kwestie van teveel eten, ook al at ze best gezond naar eigen zeggen. Ze was geen snoeper ofzo.
“Ik eet niet anders dan normaal, maar toch kom ik aan.”
“Vroeger kon ik alles eten”, “Ik heb nooit op mijn gewicht hoeven letten” hoor ik ook vaak. Als je weet hoe je lichaam in elkaar steekt is dit eigenlijk heel makkelijk te verklaren en met een beetje logisch denken is er ook eigenlijk een heel eenvoudige oplossing. Ben je nieuwsgierig hoe het komt dat je naarmate je ouder wordt steeds een beetje zwaarder wordt, terwijl je toch voor je gevoel geen gekke dingen doet, lees vooral even verder.
Als je wilt afvallen is er een mild energietekort nodig
We moeten even terug naar de basis. Als je aankomt stop je meer energie in de vorm van voedsel en dranken in je lichaam dan je verbruikt met bewegen, denken, je lijfprocessen etc. Als je gewicht gelijk blijft is wat je erin stopt aan energie gelijk aan wat je verbruikt. En je valt af als er een energietekort is. Je moet iets meer energie verbruiken dan wat je erin stopt, want je lichaam moet de noodzaak zien om opgeslagen energie in de vorm van vet te gaan afbreken. Dat doet je lijf niet zonder slag of stoot. Vet is dé energievoorraad voor de bittere tijden van voedselschaarste en lange koude periodes. Enorm belangrijk om te kunnen overleven!
Alle overtollige energie wordt opgeslagen voor de bittere tijden
Stop je meer energie (lees: calorieën) in je lichaam dan je lichaam nodig heeft om te functioneren, dan gaat er een prachtig overlevingssysteem in werking. Prachtig toen wij als mensheid honderdduizenden jaren terug onszelf nog niet zo goed konden beschermen tegen voedseltekort en tijden van bittere koude. Je lichaam reageert echter nog steeds zoals het geprogrammeerd is, het slaat het teveel aan energie op om te bewaren voor de hongerwinter.
Er zijn drie opslagplekken voor het energie-overschot
De eerste en tweede opslagplek bevinden zich in onze spieren en lever. Koolhydraten worden door ons spijsverteringssysteem afgebroken tot hun bouwstenen ‘glucosemoleculen’. Deze glucosemoleculen komen in ons bloed terecht waar ze zo snel mogelijk weer uit moeten, anders kunnen ze schade aanrichten aan de aderwanden. Ons lijf bewaart de glucosemoleculen in de vorm van glycogeen, met behulp van het hormoon insuline, in onze spiercellen en lever. Glycogeen is de voorraad van snel beschikbare energie. Ren je drie minuten naar de bus, sjouw je zware tassen van de winkel naar de auto, fiets je over die hoge brug, doe je een pittige intervaltraining dan wordt dit glycogeen uit de spieren en lever razendsnel omgezet tot bruikbare brandstof waardoor jij al deze activiteiten kunt uitvoeren. Nadeel van deze twee opslagplekken is dat de opslagruimte beperkt is. Vol is vol! Maar wat gebeurt er dan met de rest van het overschot aan energie? Dit wordt omgezet in de vorm van vet en opgeslagen in de derde voorraadruimte.
Ons lichaam heeft een eindeloze voorraadruimte voor vet. Handig!
Of toch niet? Vroeger zorgde dit vet ervoor dat je kon overleven. Je werd dunner en dunner als het vet weer omgezet werd naar de belangrijke energie om je warm te houden, om je te laten bewegen en je in leven te houden, want de energiebron 'voedsel' was er nauwelijks. Dan was daar de lente en de zomer met prooidieren, vruchten, zaden, pitten en kruiden en het proces begon opnieuw. Eten, eten, eten, alles wat je kon grijpen. (Vind je het nog raar dat je geen maat kunt houden en dat die reep op of die zak leeg moet?) Gevolg was wederom vet opslaan en weer vermageren in tijden van kou en schaarste. Vele honderdduizenden jaren was dit een zeer efficiënt systeem waardoor de mens nog steeds op deze planeet rondloopt.
Dat er tegenwoordig centrale verwarmingen en supermarkten zijn weet je brein niet.
De kostbare energie in de vorm van vet wordt tegenwoordig nauwelijks meer aangesproken. Vergelijk ons tegenwoordige energiegebruik en -verbruik maar eens met vroeger: Eten kunnen we de hele dag door, elke dag weer. Bij kou zetten we de verwarming aan, bij warmte de airco. Eindeloze afstanden lopen en in bomen klimmen op zoek naar voedsel hoeft ook al niet meer. Sprinten en vechten om een eetbare prooi te vangen is overbodig, lang leve de supermarkt met afgepaste keurig op maat gesneden porties vlees en vis. Uren kauwen op rauw en taai voedsel is niet meer nodig, want we koken het waardoor het een stuk eenvoudiger te verpulveren is. We verplaatsen ons met de lift, de auto, het vliegtuig en de stofzuiger, elektrisch gereedschap, wasmachine en de afstandsbediening waren uitvindingen waar we dankbaar gebruik van maken. 
Maar hoe val je dan af?
Optie 1: Stop er minder energie in dan je verbruikt
Voordeel: je valt af. Nadeel van deze optie is dat er grote kans is op voedingsstoffentekort waardoor de processen in je lichaam steeds minder efficiënt kunnen verlopen en je immuunsysteem verzwakt, je lijf ervaart chronische stress doordat het voedselschaarste opmerkt, je hormonale processen worden een zooitje, waardevolle en energieverbruikende spieren worden afgebroken om toch aan voldoende eiwitten te komen etc. Dit gebeurt o.a. bij shakes, pillen en crashdiëten (weinig kcal per dag). Ja, je valt af, maar jij weet dat als je weer ‘normaal’ gaat eten de kilo’s er zo weer aan zitten en waarschijnlijk nog meer dan eraf waren!
Optie 2: Verbruik meer energie dan je erin stopt
Voordeel: je hebt geen honger, je kunt je lichaam goed en gezond voeden. Nadeel van deze optie is dat je aan de bak moet. Op meerdere fronten. Op het gebied van bewegen en op het gebied van voedingskeuzes maken die meer energie kosten.
Zo hé, ik zit alweer boven de 1000 woorden
Ik kan voorlopig nog wel even doorschrijven merk ik. Wat gaat dat toch altijd snel!? Om je niet eindeloos van je andere to do’s af te houden, zal ik dit blog opdelen in stukken. In mijn volgende blog zal ik inzoomen op wat er gebeurt in ons lichaam als we ouder worden. Wat gebeurt er met onze spiermassa en waarom is dat een probleem? Hoe kan dat invloed hebben op ons lichaamsgewicht? Wat kun je eraan doen? Moeten we allemaal als bodybuilders rondlopen? (No way!) Enneh met ‘ouder worden’ bedoel ik eigenlijk al vanaf ons 30e levensjaar, dus ben je de 30 gepasseerd of zit je in de buurt? Mis mijn volgende blog niet!
Ben jij de 30 gepasseerd en niet wachten op mijn volgende blog?
Vraag dan nu meteen ook zo’n Waarom val ik niet af - analyse aan! In ca. 45 minuten kijk ik met je mee naar jouw situatie en valkuilen en krijg je een flink aantal waardevolle tips/inzichten die je direct kunt inzetten, zodat jij een start maakt met een levensstijl die je eenvoudig kunt volhouden met als resultaat meer energie en minder kilo’s!
